Bariatrik diyet listesi nasıl hazırlanır? hangi gıdalar var?

Bariatrik diyet, obezite tedavisi için uygulanan cerrahi operasyonlar (mide küçültme, gastrik bypass vb.) sonrasında hastaların beslenme ihtiyaçlarını karşılamak, kilo kaybını desteklemek ve komplikasyonları önlemek amacıyla tasarlanmış özel bir beslenme planıdır. Bu diyet, ameliyat öncesi ve sonrası dönemleri kapsar ve hastanın iyileşme sürecine, kilo hedeflerine ve besin toleransına göre kişiselleştirilir. Bariatrik diyetin temel amacı, yeterli protein, vitamin ve mineral alımını sağlarken, kalori alımını kontrol altında tutmaktır.

Bariatrik diyet listesi hazırlarken dikkat edilmesi gereken adımlar şunlardır:

• Hastanın bireysel ihtiyaçlarını değerlendirin: Ameliyat türü, kilo hedefi, yaş, cinsiyet, aktivite düzeyi ve mevcut sağlık durumu gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
• Dönemlere ayırın: Bariatrik diyet genellikle ameliyat öncesi, erken ameliyat sonrası (sıvı diyet), yumuşak diyet ve katı diyet gibi aşamalardan oluşur. Her aşama için uygun besinler ve porsiyonlar belirlenmelidir.
• Protein önceliği verin: Protein, kas kütlesini korumak ve iyileşmeyi hızlandırmak için kritiktir. Listede yağsız et, balık, yumurta ve baklagiller gibi protein kaynaklarına yer verin.
• Sıvı alımını planlayın: Dehidrasyonu önlemek için günlük 1.5-2 litre su veya sıvı tüketimi teşvik edilmelidir, ancak yemeklerle birlikte sıvı alımı sınırlandırılmalıdır.
• Vitamin ve mineral takviyelerini dahil edin: Bariatrik cerrahi sonrası emilim bozuklukları olabileceğinden, multivitamin, kalsiyum, demir ve B12 gibi takviyeler listeye eklenmelidir.
• Porsiyon kontrolü sağlayın: Küçük mide kapasitesi nedeniyle, küçük ve sık öğünler (günde 5-6 kez) planlanmalı, yavaş yemek ve iyi çiğnemek vurgulanmalıdır.
• Takip ve ayarlama yapın: Diyet listesi düzenli olarak gözden geçirilmeli, hastanın toleransına ve kilo kaybına göre güncellenmelidir. Bir diyetisyen veya doktorla iş birliği yapmak önemlidir.

Bariatrik diyette tüketilebilecek gıdalar, diyetin aşamasına göre değişiklik gösterir. Genel olarak, aşağıdaki gıdalar önerilir:

• Protein kaynakları: Tavuk göğsü, hindi, yağsız kırmızı et, balık (somon, ton balığı), yumurta, az yağlı süt, yoğurt, peynir ve tofu. Bunlar, kas sağlığını destekler ve tokluk hissini artırır.
• Sebzeler: Buharda pişirilmiş veya haşlanmış sebzeler (brokoli, ıspanak, kabak, havuç) lif ve vitamin sağlar, ancak çiğ sebzeler erken dönemde sindirim zorluğuna neden olabilir.
• Meyveler: Yumuşak ve lifli meyveler (muz, elma püresi, şeftali, çilek) C vitamini ve antioksidan kaynağıdır, ancak şeker içeriği yüksek meyveler sınırlandırılmalıdır.
• Tahıllar: Tam tahıllı ekmek, yulaf, kinoa ve esmer pirinç gibi lif açısından zengin seçenekler, enerji sağlar ve kabızlığı önler.
• Sıvılar: Su, şekersiz bitki çayları, az yağlı süt ve berrak çorbalar (tavuk suyu) hidrasyon için önemlidir.
• Sağlıklı yağlar: Zeytinyağı, avokado ve kuruyemişler (küçük porsiyonlarda) esansiyel yağ asitleri sağlar, ancak yüksek kalorili oldukları için dikkatli tüketilmelidir.

Bariatrik diyette, aşağıdaki gıdalardan kaçınılması veya sınırlandırılması önerilir:

• Yüksek şekerli gıdalar: Şekerleme, kek, gazlı içecekler ve meyve suları, dumping sendromuna (hızlı mide boşalması) neden olabilir ve kilo alımını tetikleyebilir.
• Yüksek yağlı gıdalar: Kızartmalar, fast food, işlenmiş etler ve yağlı süt ürünleri, mide bulantısı ve ishale yol açabilir.
• Karbonhidrat ağırlıklı gıdalar: Beyaz ekmek, makarna ve pirinç, boş kalori kaynağı olabilir ve tokluk hissini azaltır.
• Gaz yapıcı gıdalar: Lahana, karnabahar ve bakliyat (erken dönemde) şişkinliğe neden olabilir.
• Alkol: Mideyi tahriş edebilir ve yüksek kalori içerir, bu nedenle genellikle önerilmez.

Bariatrik diyet listesi, bireysel ihtiyaçlara göre hazırlanmalı ve cerrahi sonrası süreçte düzenli takip edilmelidir. Doğru gıda seçimleri ve porsiyon kontrolü, başarılı kilo kaybı ve genel sağlık için anahtardır. Her zaman bir sağlık profesyoneliyle çalışmak, güvenli ve etkili bir sonuç elde etmeye yardımcı olacaktır.